Onderzoeksvaardigheden, voorjaar 2004

Criteria voor onderzoeksvragen

Puntsgewijze samenvatting van het college. Gebaseerd op: H. Oost en A. Markenhof, Een onderzoek voorbereiden, HB Uitgevers, Baarn, 2002.

Inleiding

Een onderzoeksvraag is de basis voor een onderzoeksplan. Andere vaste elementen van zo'n plan zijn beschrijvingen van

• het kennisgebied ("Waarover gaat het?");
• de reden voor het onderzoek ("Waarom is het de moeite waard?");
• het soort antwoord ("Wat wil je eigenlijk weten?");
• de strategie ("Hoe ga je te werk").

De vraag moet bij elk van deze vier elementen passen: de onderzoeksvraag is

• verankerd,
• relevant,
• precies,
• functioneel, en bovendien
• consistent.

Hieronder geven we een uitwerking (in de vorm van een checklist voor de beschrijving van de onderzoeksvraag) van elk van deze criteria.

Verankering (-- kennisgebied)

De beschrijving bevat:

• kennisgebied,
• thematiek,
• keuzes en vooronderstellingen (inperking!),
• toelichting.

Relevantie (-- reden)

Er is overtuigend aangetoond dat de vraag:

• nog niet (bevredigend) beantwoord is,
• de moeite van het beantwoorden waard is,
• een optimale opbrengst heeft.

Precisie (-- antwoord)

Er is duidelijkheid over

• domein,
• variabelen,
• (eventueel) scores op variabelen.

Functionaliteit (-- strategie)

De beschrijving maakt duidelijk:

• onderzoeksfunctie (beschrijven, definiëren, verklaren, evalueren, vergelijken, ontwerpen, ...),
• mogelijkheid tot uitwerking in onderzoekstructuur.

Consistentie

Bovenstaande elementen passen onderling bij elkaar. (Dit aspect komt nog nader aan de orde.)