Interview met Regina Komacek en Joseph Kavuma

De afgelopen jaren zijn zestien Oegandese masterstudenten naar Nederland gekomen om aan de Rijksuniversiteit Groningen of de Radboud Universiteit Nijmegen informatica te studeren. Regina Komacek en Joseph Kavuma vormen de laatste lichting. Zij deden hun masterstudie in Nijmegen van 2005 tot 2007 en zijn nu teruggekeerd naar Oeganda.

Beste Regina en Joseph; Waarom koos je eigenlijk voor Nederland en dan speciaal voor Nijmegen?
Deze vraag werkt op de lachspieren van de Oegandese studenten. “Dat is niet zo moeilijk,” grinnikt Regina, “jullie zijn hier qua informatica veel meer ontwikkeld. Voor mij speelde ook een grote rol dat ik iets anders wilde doen. Ik was nog nooit buiten Oeganda geweest.”

Mijn droom is om mijn kennis echt te gebruiken. Na mijn bachelorstudie kon ik nog helemaal niets in de praktijk brengen. Ik wil graag actief aan de slag met mijn studie, echt de kans hebben om dingen uit te proberen. Dat was in Oeganda niet mogelijk, de begeleiding was niet echt goed. Er is te weinig kennis en niet voldoende apparatuur.”

Dat de twee voor Nijmegen kozen, was niet toevallig. In 2004 namen Oegandese universiteiten het initiatief voor een vierjarig project, waarbij Oegandese universiteiten samen met Nederlandse partneruniversiteiten het informaticaonderwijs in Oeganda verbeteren. Nicole El Moustakim, coördinator van het project in Nijmegen: “Door dit soort samenwerking hoopt Nijmegen de ICT en daarmee ook de economie in Oeganda van de grond te krijgen. Europa heeft toch wel een voorsprong wat ICT betreft en als je als universiteit ondersteuning biedt ben je maatschappelijk verantwoord bezig.”

Wat viel je op aan Nederland?
Oegandese kinderen krijgen op de middelbare school verplicht enkele lessen over Nederland. “We leerden over de koeien en de bloemen”, vertelt Joseph. Regina: “En dat het onder zeeniveau ligt.” Toch was de eerste indruk van Nederland behoorlijk bevreemdend. “Schapen, schapen, plat, plat en meer schapen,” haalt Regina herinneringen op aan dat eerste autoritje van Schiphol naar Nijmegen.

Door hun typisch Afrikaanse uiterlijk worden Joseph en Regina nog wel eens voor asielzoekers aangezien, tot afgrijzen van hun Nederlandse medestudenten. Joseph: “Het voelt goed om dan zeggen: ik studeer informatica. Ooit liepen we door een Duits bos met medestudenten, toen een voorbijganger vroeg: ‘Jij wil zeker asiel aanvragen.’ Zó grappig. De Nederlandse studenten schaamden zich kapot en maakten die man razendsnel duidelijk dat ik hier studeer.” Dergelijke voorvallen irriteren Joseph niet, integendeel: “Je kunt mensen zo lekker choqueren.”

Zijn er grote verschillen in het onderwijs hier en in Oeganda?
In het begin moesten de twee studenten enorm wennen aan het Nederlandse onderwijssysteem. Omdat in Oeganda hoogstaande apparatuur vrijwel afwezig is, worden Oegandese studenten “gebombareerd met theorie”, aldus Regina.

Wat de studenten opviel was de gemakkelijke manier waarop studenten en docenten met elkaar communiceren hier. In Oeganda is de omgang met universitair docenten en professoren stukken formeler. Regina: “We waren nog maar net in Nijmegen, toen een professor ons rondleidde. Hij liet zien hoe alles werkte en was enorm geïnteresseerd in ons. Iedereen was erg behulpzaam.” Toch waren de eerste maanden erg zwaar, temeer daar Joseph en Regina direct moesten beginnen. Regina: “Een paar dagen vrij, dat was het. We begonnen al een week later dan de Nederlandse studenten en konden geen tijd verspillen.”

Wat vond je van je studie hier in Nijmegen?
Joseph: “In het begin hadden we het lastig. Wij zijn erg theoretisch opgeleid, hier in Nijmegen is het meer praktisch. Ik was er erg van onder de indruk hoe de studie hier in de praktijk wordt gebracht. Zo hadden we een college over het treinticketsysteem. We maakten met andere studenten uit Oeganda regelmatig treinreizen naar Nederlandse steden en zagen direct hoe onze kennis in de praktijk werkt. We weten nu beter hoe het weekendretour werkt dan Nederlanders, haha.”

Ook de manier waarop de link tussen samenleving en ICT wordt gelegd in de Nijmeegse informatica sprak de studenten aan. Joseph: “ICT and society vond ik een erg boeiende cursus. Het gaat over ethiek in de ICT, wat goed en fout is. Hacking bijvoorbeeld, is eigenlijk een goed ding. Nu wordt het met het negatieve geassocieerd, maar vroeger ontwikkelde een hacker de beste programma’s. Nu is een hacker iemand die de beste programma’s probeert te kraken.”

Wat zijn je plannen voor de toekomst?
Zijn jullie straks slimmer dan de profs in Oeganda? Joseph lacht: “Jazeker!” Regina slaat haar handen voor haar ogen. “Ja, ik ben een superstuutje. Nee, hoor, even serieus, ik wil graag werken op de universiteit daar, Kyambogo University, en promoveren.” Joseph weet nog niet precies wat hij wil, maar het lijkt hem wel wat om een permanente samenwerking op te zetten tussen Nederland en Oeganda, “zodat wij van de Nederlandse studenten kunnen leren, en zij van ons”.

Regina en Joseph, hartelijk dank voor dit interview!

Dick van Leijenhorst, 30 mei 2008, naar b4u juli 2007 *).

*) Dit interview is een bewerking van het interview door Marjolein Pijnappels dat verschenen is in het facultaire blad b4u nr. 46 van juli 2007. Hier met dank opgenomen na toestemming. De oorspronkelijke foto's zijn van Dick van Aalst. Dick van Leijenhorst.